FTP (ang. File Transfer Protocol) to protokół transferu danych, który powstał w latach 70. XX wieku. Służy do przesyłania danych z jednego komputera do drugiego i instalacji intranetu, za pomocą którego można dzielić się plikami. Serwer FTP można również współdzielić i za ich pomocą przechowywać pliki lub tworzyć kopie zapasowe. Sprawdź, czym wyróżnia się protokół FTP, jak działa i dlaczego warto go wdrożyć.

Jak działa FTP?

Co to jest FTP i jak działa? Początki istnienia protokołu FTP sięgają lat 70. To jeden z pierwszych protokołów transferu danych. Wiele osób uważa, że to właśnie on wyznaczył standardy komunikacji w sieci. W 1980 roku FTP został zaktualizowany do wersji na TCP/IP. W ciągu kolejnych kilkunastu lat był wielokrotnie aktualizowany, zwiększono poziom bezpieczeństwa, a także dodano nowe funkcje. FTP to zestaw reguł, które obejmują różny rodzaj danych – zarówno te wysyłane, jak i odbierane. Działa na zasadzie klient – serwer. Użytkownik łączy się z serwerem w celu wysłania lub pobrania plików. Dwukierunkowy transfer odbywa się przy użyciu protokołu sterującego, który zarządza połączeniem oraz protokołu danych, który jest odpowiedzialny za prawidłową transmisję.

Praca FTP może odbywać się w trybie aktywnym (kiedy serwer FTP inicjuje połączenie) lub pasywnym (klient łączy się z serwerem). W obu przypadkach można wybrać, czy transmisja danych ma mieć postać tekstową, czy binarną. To ma znaczenie głównie dla właścicieli serwerów oraz administratorów stron internetowych.

Czy klient FTP a użytkownik to to samo?

Klient FTP to jeden z komponentów całego protokołu. Określa się nim zainstalowane na urządzeniu oprogramowanie. Dzięki niemu połączenie z protokołem, a co się z tym wiąże, przesyłanie i pobieranie plików w ogóle jest możliwe. Czasami klient jest mylony z użytkownikiem. Użytkownik FTP to osoba, która inicjuje transfer, zarządza plikami na serwerze itd. Najczęściej użytkownicy korzystają z takich „klientów” jak FileZilla, Total Commander, WinSCP, Commander One, czy Cyberduck. Tego typu programy mają prosty, intuicyjny interfejs, dzięki czemu zarządzanie plikami jest znacznie łatwiejsze.

Oprócz Użytkownika i Klienta w procesie bierze udział FTP serwer. To właśnie na nim przechowywane są pliki gotowe do udostępnienia. Zarządza procesami, jest odpowiedzialny za kontrolę dostępu, a także na bieżąco monitoruje procesy odbierania i wysyłania plików.  

Serwer FTP – co to i czym różni się od HTTP?

HTTP (ang. Hyper Text Transfer Protocol) tak jak serwery FTP stworzone zostały do przesyłania danych z jednego miejsca do drugiego. Z tą jednak różnicą, że http działa jednostronnie i przesyła pliki z serwera do przeglądarki. Tak, aby klient mógł przeglądać witryny internetowe po wpisaniu adresu URL. Jeśli natomiast poszukujesz rozwiązania, które pozwoli nie tylko pobrać pliki, ale i przesłać je na serwer, wówczas niezbędny będzie system dwukierunkowy, czyli serwer FTP. Konfiguracja połączenia za pomocą tego protokołu może być wykonana w programie FileZilla, który jest swego rodzaju klientem FTP. Aby połączyć się z tym protokołem sieciowym, należy w pasku przeglądarki wprowadzić adres serwera FTP, może on przyjąć taką formę ftp://login:hasło@nazwa_serwera. Po podaniu loginu i hasła uzyskasz dostęp do zasobów, które zawierają dedykowane serwery i będziesz mógł nimi dowolnie zarządzać, umieszczać w sieci, przesyłać i współdzielić. Aby protokół zadziałał potrzebuje kanału poleceń, dzięki któremu do serwera dotrze informacja, które pliki mają zostać udostępnione oraz kanału danych, którym zostaną one przesłane do klienta. Użytkownik może wybrać aktywny lub pasywny tryb połączenia FTP.

Serwery FTP, FTPS i SFTP

FTP serwery mają wiele zalet, ze względu na swoją długą historię są dobrze znanym rozwiązaniem, dla którego opracowano liczne narzędzia. Jako, że został opracowany pół wieku temu, nie istniały wówczas systemy bezpieczeństwa w sieci, a sam protokół FTP nie jest szyfrowany, co sprawia, że w obliczu współczesnych ataków hakerskich jest on stosunkowo łatwym celem. W celu ochrony danych stworzono protokoły FTPS i SFTP.

FTPS działa podobnie jak serwer FTP. Co to zatem za różnica, które rozwiązanie wybierzesz? Protokół FTPS szyfruje dane, dzięki czemu chroni przed atakami hakerskimi i dostępem niepożądanych użytkowników do Twoich zasobów. SFTP (SSH File Transfer Protocol) uznawany jest za najbezpieczniejszy protokół. Zawiera bowiem algorytm szyfrowania (SSH), system uwierzytelniania, a dane podczas transmisji pozostają nieczytelne. Działa z wykorzystaniem bezpiecznego kanału, dzięki czemu gwarantuje transfer danych na wysokim poziomie szyfrowania. W tym wypadku możliwe jest zarządzanie publicznym i prywatnym kluczem, co umożliwia zastosowanie odpowiedniego uwierzytelniania i wdrożenie lepszych zabezpieczeń.

Protokół FTP ma sporo zalet:

• użytkownicy mają możliwość szybkiego przesyłania plików o dużych rozmiarach,
• transmisja danych w trybie tekstowym i binarnym,
• możliwość tworzeniu kopii zapasowych na zdalnych serwerach,
• niezależność względem systemów operacyjnych na komputerach – można przesyłać pliki zarówno na Windows, jak i Linux czy MacOS,
• szyfrowany transfer w trakcie korzystania z zabezpieczonego FTPS czy SFTP,
• możliwość kontynuowania transferu plików po zerwaniu i ponownemu podłączeniu się do sieci.

FTP jest dobrze znanym rozwiązaniem. Gwarantuje szereg prostych, ale sprawdzonych rozwiązań. Dzięki niemu można zaplanować transfer plików czy wznowić wysyłanie. Z poziomu serwera FTP można zarządzać i edytować pliki źródłowe, kompresować zdjęcia, skonfigurować przekierowania adresów URL czy zmodyfikować pliki .htaccess czy robots.txt.

FTP to ważne narzędzie, które można adaptować do zmieniającego się środowiska. Dzięki ciągłym aktualizacjom i dostosowaniu FTP do współczesnych potrzeb użytkowników można zintegrować protokół z nowoczesnymi rozwiązaniami wirtualnymi. Dzięki temu znajdzie zastosowanie nie tylko w hostingu stron www czy tworzeniu kopii zapasowych, ale także dzięki Internetowi Rzeczy otwiera się możliwość przesyłania danych między większą liczbą urządzeń podłączonych do Internetu.